زوج های به یاد مادندنی سینمای ایران

حال اگر بخواهیم خیلی موشکافانه به مفهوم زوج در سینما بپردازیم، می توانیم به این تعریف یک خطی بسنده کنیم که زوج، به دو بازیگر روبروی هم گفته می شود که بتوانند هارمونی خاصی میان خلق نقشهای یکدیگر برقرار کنند و در ضمن ایفای فوق العاده نقششان، نقش قابل توجهی در فروش بسیار خوب فیلم داشته باشند.

با توجه به همین تعریف تک خطی، بسیاری از بازیگرانی که شاید به ظاهر در فیلمی می درخشند، خط می خورند و تعداد فوق العاده اندکی باقی می مانند؛ تعداد اندکی که در سینما ماندگارند و به نوعی، بر خط و ربط های پارتنر مقابل خود، بیشتر از خود او واقفند.

اکران فیلم «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» و معرفی حمید فرخ نژاد و مهتاب کرامتی به عنوان زوج جدید سینمای ایران سبب شد تا بخواهیم سیری بر تطور مفهوم زوج در سینمای پس از انقلاب کشورمان داشته باشیم. اما قبل از پرداختن به این 10 زوج سینمایی، توضیح زیر را مطالعه فرمائید.

1.خسرو شکیبایی و بیتا فرهی

توفانی که فیلم «هامون» به پا کرد، فارغ از تمام ارزش هایی که با خود به همراه داشت، یک ابر ستاره مرد و یک ستاره زن را به سینمای ایران معرفی کرد. این زوج، نخستین زوج سینمای ایران پس از انقلاب بودند که به مردم معرفی شدند. «هامون» در زمانی که دوران سازندگی در ایران شروع شده بود و جو روشنفکری در میان مردم عمومیت یافته بود، ساخته و اکران شد.

داریوش مهرجویی با نگارش زندگی یک زوج روشنفکر، بهترین طریق همذات پنداری را برای مخاطب آن دوران فراهم آورد و بدین ترتیب «هامون»، به یکی از بهترین ساخته های تمام عمر سینمای ایران تبدیل شد. خسرو شکیبایی و بیتا فرهی علاوه بر «هامون»، در دو فیلم دیگر نیز با یکدیگر همبازی شدند.«بانو» که هامونی زنانه بود و «کیمیا» که هر دو این فیلم ها توانست هم در گیشه و هم در خاطر مردم جاودانه شود اما داستان توفیقات بی چون و چرای «هامون» هرگز تکرار نشد. بیتا فرهی پس از مرگ خسرو شکیبایی گفت: «بهترین خاطراتی که من در سینما دارم با حضور خسرو شکیبایی بوده است.»

2. پرویز پرستویی و فاطمه معتمدآریا

پرستویی و معتمدآریا هر دو جزو پیشکسوتان بازی در سینما هستند که تجربه 5 فیلم سینمایی و دو سریال را در پرونده کاری خود دارند. نخستین همکاری این زوج کاربلد سینمای ایران در سال 77 و با فیلم «مرد عوضی» رقم خورد. این فیلم اگرچه ارزشهای سینمایی زیادی نداشت اما یک بده بستان خارق العاده از بازی کمدی دو بازیگر مطرح را برای مردم به ارمغان آورد. دومین همکاری، یک سال بعد و با فیلم «شوخی» اتفاق افتاد؛ «شوخی» هم فیلم چندان ماندگاری نبود اما بازی هایش تحسین شده بود. در همان سال این زوج به بازی در «مومیایی 3» پرداختند که به لحاظ مضمون، تابع دو فیلم قبلی اما در شکل بازی، نکات جدیدتری از این زوج در اختیار مخاطب قرار می داد.

«عزیزم من کوک نیستم» در سال 80، با همان ساختار 3 فیلم قبلی و بازی هایی درخور توجه روانه اکران شد. شاید تعدد این فیلم های کمدی در طول4 سال سبب شد تا این زوج سینمایی برای مدت 6 سال در سینما آفتابی نشوند و پس از آن هم با فیلم «صد سال به این سال ها» حضوری متفاوت در سینما داشته باشند که متأسفانه این فیلم تا به امروز اجازه اکران پیدا نکرده است. از آن سال تا به امروز، این دو بازیگر در دو سریال شاخص شبکه اول سیما به بازی پرداختند که «لبه تیغ» و «آشپزباشی» نام داشت.

درام پرکشش «لبه تیغ» مخاطبان فراوانی را برای خود دست و پا کرد اما کمدی سطحی «آشپزباشی» انتقادات بسیاری را بر این سریال وارد آورد اما آنچه باز در این دو سریال، دوست داشتنی و قابل توجه می نمود، بازی این زوج قابل تحسین سینمای ایران بود. اخیراً اعلام شده که این زوج محبوب برای بازی در فیلم «سوادیکا»ی جمال شورجه انتخاب شده اند؛ خبری که نه تأیید شده و نه تکذیب که اگر چنین اتفاقی در سال 92 رخ دهد و در سال 93 هم اکران شود، مخاطبان پس از 13 سال، فیلمی با حضور این زوج بر پرده سینماها خواهند دید.

3. محمدرضا گلزار و مهناز افشار

شما چه طرفدار محمدرضا گلزار در سینما باشید یا نباشید، باید به نقش و جایگاه ستاره بودن او در سینمای کشورمان ایمان داشته باشید.گلزار در سال های نخست فعالیتش توانست با همبازی شدن با ستاره زن آن زمان یعنی مهناز افشار، یک زوج سینمایی تجاری را تشکیل دهد که بشدت مورد توجه تهیه کنندگان و کارگردانان بسیاری قرار داشت به گونه ای که آنها در فاصله 6 سال، در 6 فیلم با یکدیگر همبازی شدند و دو فیلم میلیاردی و چهار فیلم با فروش های بسیار قابل توجه را به سینما تحویل دادند.

«زهر عسل» در سال 81، نخستین رویارویی این دو بازیگر بود که متأسفانه به دلیل داستان نه چندان پرکشش، این فیلم نتوانست چندان بدرخشد و مورد توجه مردم قرار بگیرد. اما در سال 82، ورق برای این بازیگران برگشت و کمپانی «پویا فیلم» از این دو بازیگر برای فیلم «کما» بهره برد و توانست با داستانی جذاب، یک فروش استثنایی را برای خود رقم بزند؛ فروشی که تأثیری کاملاً مستقیم بر جایگاه هر دو بازیگر و انتخاب های بعدی شان داشت. در همان سال و قبل از اکران فیلم «کما»، این زوج شناخته شده در فیلم پربازیگر «13 گربه روی شیروانی» نیز به بازی پرداختند که این فیلم پر از جلوه های ویژه بصری و کامپیوتری نیز عملاً نتوانست در بین مردم جایگاه رفیعی داشته باشد.

چهارمین بازی این دو بازیگر در مقابل یکدیگر به فیلم «آتش بس» در سال 84 برگشت که صفهای طویل کنار هر سینما خبر از یک فیلم میلیاردی می داد، همین طور هم شد و دو ستاره آن روزهای سینمای ایران توانستند جایگاه تجاری ای که با فیلم «کما» برای خود دست و پا کرده بودند را تقویت بخشند. در همان سال، این دو بازیگر، در فیلم بسیار ضعیف «تله» به ایفای نقش پرداختند که سابقه خوب آنها سبب شد تا آن فیلم با وجود تمام ضعف هایی که داشت، بیشتر از نیم میلیارد تومان فروش داشته باشد. «تله» حتی تا به امروز هم ضعیف ترین فیلم کارنامه سیروس الوند به حساب می آید.

و اما آخرین رودررویی این دو بازیگر، به فیلم «کلاغ پر» برمی گردد که در سال 86 ساخته شد و عملاً شکست بزرگی برای این دو بازیگر به حساب آمد. یک داستان فوق العاده ضعیف و شخصیت پردازی هایی که اصلاً به چشم نیامدند و این شد که این دو بازیگر تا به امروز با یکدیگر هم بازی نشدند. گرچه در شرایط فعلی اوضاع سینما تفاوت بسیاری کرده و محمدرضا گلزار و مهناز افشار دیگر به مانند نیمه ابتدایی دهه هشتاد، آن ستارگان تک و تنهای سینمای ایران به حساب نمی آیند.

4. محمدرضا گلزار و الناز شاکردوست

جایگاه محمدرضا گلزار به عنوان ستاره بازیگری سینمای ایران در حدود یک دهه، تصمیم تهیه کنندگان بسیاری را در زمینه قرار دادن او در مقابل بازیگران مختلف تقویت نمود.به جز مهناز افشار که پارتنر بسیار خوبی برای گلزار به حساب می آمد، ستاره جدیدی وارد سینما شده بود که رویارویی او با گلزار می توانست ظاهراً به خلق فیلم های ماندگاری بینجامد. این رویارویی شکل گرفت و حاصل کار،4 فیلمی شد که اگرچه ماندگار نیستند اما فروش های خوبی را برای گیشه به ارمغان آوردند.

نخستین رویارویی محمدرضا گلزار و الناز شاکردوست به سال 83 بر می گردد که کیومرث پوراحمد تصمیم گرفت با ساخت فیلم «گل یخ»، یک بازسازی از فیلم «سلطان قلب ها» انجام دهد. فیلم ساخته شد و فروش نسبتاً خوبی کرد اما این زوج، راه طولانی برای جا افتادن داشتند.

دومین همکاری در سال 86 و با فیلم «مجنون لیلی» رقم خورد که این فیلم هم به دلیل پر بازیگر بودن و داستان اپیزودیک خود، نتوانست کمک شایان توجهی به دیده شدن این زوج بکند تا این که یک سال بعدش، برادران بانکی توانستند با به خدمت گرفتن این زوج در فیلم «دو خواهر»، جهشی قابل توجه در شناخت آنها داشته باشند. «دو خواهر» در کل کشور بالغ بر 2 میلیارد فروخت و بدین ترتیب جایگاه گلزار پس از 3 سال دوباره تقویت شد و بازیگر گرانی به نام الناز شاکردوست، اعلام موجودیت کرد.

آخرین همکاری این زوج هم به سال 90 و فیلم «تو و من» باز می گردد که به دلیل تشابه بسیار زیاد فضای این فیلم با فیلم «دو خواهر» و همچنین شرایط اقتصادی خاصی که در سال 91 دامن سینما را فرا گرفت، این فیلم نتوانست به فروشی بیشتر از 700 میلیون در پایتخت برسد.

5. حمید گودرزی و نیوشا ضیغمی

حمید گودرزی و نیوشا ضیغمی در آن سال ها، جزو بازیگرانی بودند که کارهای نسبتاً بفروشی انجام داده بودند اما نتوانسته بودند زوج مطابق با بازی خود را پیدا کنند. این اتفاق در سال86 و با فیلم «قرنطینه» رقم خورد. فیلم سالمی که بازی این زوج، به خوبی در آن به چشم آمد. حاصل این همکاری خوب در یک سال آتی دیگر، دو بار تکرار شد و آنها در فیلم هایی چون «تلافی» و «گناه من» هم همبازی یکدیگر بودند اما کناره گرفتن تدریجی حمید گودرزی از سینما و توجه بیشترش به زندگی خانوادگی سبب شد تا این زوج نتوانند در فیلم دیگری بازی کنند.

6. حامد بهداد و لیلا حاتمی

حامد بهداد یکی از بهترین بازیگران مرد حال سینمای ایران است و لیلا حاتمی هم جزو یکی از بهترین بازیگران زن سینمای ما. بنابراین طبیعی است که وقتی پای یک قصه خوب و کارگردانی هوشمند وسط باشد، ما باید شاهد بازی هایی استثنایی در آن فیلم باشیم.

زوج حامد بهداد و لیلا حاتمی، تاکنون 4 فیلم با یکدیگر بازی کرده اند. آنها در ابتدا در فیلم «هر شب تنهایی» رسول صدرعاملی به بازی پرداختند که به دلیل پرداخت فوق العاده ضعیف داستانی، بازی نه چندان خاص آنها نیز به چشم نیامد و بدین ترتیب همکاری این دو بازیگر خوب با فیلمی بد شروع شد. «سعادت آباد» دومین فیلم آنها بود که حامد بهداد بهترین بازی عمرش را در آن فیلم انجام داد و لیلا حاتمی نقش قابل توجهی در این بازی فوق العاده او داشت. «نارنجی پوش» مهرجویی که اوج هنرنمایی این زوج کاربلد سینمای ایران بود.

البته این دو در فیلم «پله آخر» نیز بازی کرده اند که دیگر زوج روبه روی یکدیگر نیستند؛ این فیلم تا چند روز دیگر در سینماهای کشور به اکران عمومی می رسد. البته اگر حاتمی یک ماه پیش در ایران بود و پیشنهاد بازی در فیلم «چه خوبه برگشتی» مهرجویی را می پذیرفت، هم اکنون باید منتظر بازی جالب توجه دیگری از او در کنار حامد بهداد می بودیم.

لیلا حاتمی در مصاحبه ای، در زمینه همبازی شدن با حامد بهداد گفته بود: «من خودم همیشه از طرفداران این بوده ام که با حامد بهداد همبازی باشم و همیشه از این موضوع استقبال کرده ام چون احساس می کنم کارش برایش جدی است، یعنی هر دوی ما هدف مشترک داریم که آن ارتقای فیلمی است که داریم بازی می کنیم. واقعاً حضور دارد. آدم از کسانی که آنقدر حضور دارند و می روند در بازی، خوشش می آید»

7. محمدرضا فروتن و میترا حجار

«فریاد»، در سال 77 فیلم کمتر دیده شده کیمیایی، نخستین رویارویی این دو بازیگر جوان و بااستعداد سینمای ایران بود.فیلم، دیده نشد و بالطبع این زوج نیز به چشم نیامد. اما تمام کاستی های «فریاد»، با فیلم «متولد ماه مهر» در سال 78 جبران شد و با سیمرغی شدن حجار در همان سال و فروتن در سال قبلش، توجه همگی به این زوج جدید سینما جلب شد. دومین همکاری این زوج با کیمیایی، یکی از بهترین فیلم های تمام طول عمر سینمایی کیمیایی بود؛ کیمیایی «اعتراض» را ساخت و از ایران خارج شد.

دوستداران سینما این فیلم را چندین و چند بار دیدند و نه تنها از آن لذت بردند بلکه به تثبیت جایگاه سینمایی زوج فروتن و حجار ایمان آوردند.«بازنده» در سال 83، دیگر رویارویی این زوج بود که به دلیل ضعف های داستانی برای زوجی که در فیلم های کیمیایی و درویش شناخته شده بودند، شکست خورد و در نتیجه، بازی آنها زیاد به چشم نیامد.

آخرین بازی این زوج، رودرروی یکدیگر به فیلم «دلتنگی های عاشقانه» باز می گردد که در سال 91 تولید شد و نخستین نمایش اش در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر خواهد بود. البته ناگفته نماند که این زوج سینمایی، در فیلم «ملاقات با طوطی» در سال 81 هم بازی کردند که نقش هایشان رودرروی یکدیگر نبود.

8. صابر ابر و ترانه علیدوستی

این دو بازیگر نیز منتسب به جریان روشنفکری بازیگری در سینمای ایران هستند که بازی های رودرروی شان، خاطرات خوشایندی را برای آنها و مخصوصاً مخاطبان سینمای ایران به همراه دارد. نخستین فعالیت این زوج مقابل یکدیگر، به فیلم «درباره الی» اصغر فرهادی باز می گردد که این دو، نقش زوجی را ایفا می کنند که حتی یک پلان تصویری مقابل یکدیگر ندارند!

هر چه این زوج در «درباره الی» مقابل یکدیگر بازی نکردند اما در «انتهای خیابان هشتم» تماماً در کنار یکدیگر بودند و بازی های روانی از خود به نمایش گذاشتند. «پذیرایی ساده» مانی حقیقی که هنوز به اکران درنیامده نیز رویارویی چند سکانس از این زوج است که در نوع خود جالب توجه است.

آخرین همکاری این زوج، به فیلم «آسمان زرد کم عمق» بهرام توکلی باز می گردد که باید منتظر نخستین نمایش آن در جشنواره سی و یکم فجر باشیم.

9. رضا کیانیان و رؤیا نونهالی

رضا کیانیان پارتنر بازیگران بسیاری بوده است که از میان آنها، رؤیا نونهالی، هم در دفعات بیشتری همراه او بود و هم در فیلم های مهم این بازیگر، او را یاری نمود.«بوی کافور، عطر یاس» در سال 78، «ماهی ها عاشق می شوند» در سال 83، «خاک آشنا» در سال 86 و «صداها» در سال 87، بازی های این زوج کاربلد سینمای ایران است

البته ناگفته نماند که این زوج سینمایی در فیلم های خانه ای روی آب (80) و یک تکه نان (83) نیز بازی کرده اند که بازی هایشان در این دو فیلم، در مقابل یکدیگر نبوده است. نکته جالب دیگر در مورد این زوج سینمایی آن است که هر دو آنها، بازیگران مورد علاقه «بهمن فرمان آرا» به حساب می آیند که با نگاهی به لیست همکاری های این دو، در می یابیم که آنها در بیشتر فیلم های چند سال اخیر این کارگردان حاضر بوده اند.

رضا کیانیان درباره بازی مقابل رؤیا نونهالی گفته است: «نونهالی همیشه، هر جا، با هر گروهی هم بازی شده، همه دلشان خواسته باز هم با او همکاری داشته باشند.»

10. حمید فرخ نژاد و مهتاب کرامتی

«زندگی خصوصی آقا و خانم میم»، فارغ از تمام داشته های سینمایی قابل توجه خود، نخستین رویارویی حمید فرخ نژاد، بازیگر صاحب سبک سینمای ایران با مهتاب کرامتی به حساب می آید. دو بازیگری که با توجه به پتانسیل های خلق الساعه خود در ایفای هر چه بهتر نقش هایشان، می توانند یک زوج قدرتمند در سینمای کشورمان محسوب شوند که «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» با توجه به نرم بازی بیرونی کرامتی و بازی بشدت درونگرای فرخ نژاد، نوید شکوفایی و شناخته شدن این زوج در سینمای کشورمان را می دهد.

نیوشا ضیغمی پیشتر در مصاحبه ای اعلام کرده بود:«در تمرین بازی، 20 بار با آقای فرخ نژاد، 20 حالت مختلف از او می بینی و وقتی جلوی دوربین می روی، باز حالت بازی او تغییر می کند»فیلم بعدی این زوج جدید سینمایی، «زندگی مشترک آقا و خانم محمودی و بانو» نام دارد که باز ساخته روح الله حجازی است که نخستین نمایش آن، در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر خواهد بود.